Quản trị DAO: Sự tiếp nối của quyền lực phân tán và thí nghiệm mô hình xã hội mới

Quản trị bắt nguồn từ tiếng Latinh cổ điển, có nghĩa ban đầu là kiểm soát, dẫn dắt và thao túng, chỉ việc thực hiện quyền lực trong một phạm vi nhất định. Nó liên quan đến một quá trình chính trị, tức là đạt được sự đồng thuận hoặc công nhận trong lĩnh vực mà nhiều lợi ích khác nhau tương tác với nhau, nhằm thực hiện một kế hoạch nào đó. Ban đầu, quản trị chủ yếu là công cụ của chính phủ, được sử dụng để điều chỉnh hành vi của chính phủ.

Vào những năm 1990, với sự phát triển mạnh mẽ của các tổ chức tự quản xã hội, ảnh hưởng của chúng đến đời sống công cộng ngày càng trở nên quan trọng. Các nhà lý luận bắt đầu suy nghĩ lại về mối quan hệ giữa chính phủ và thị trường, chính phủ và xã hội, lĩnh vực quản lý công dần dần nổi lên, khái niệm quản trị bước vào tầm nhìn của công chúng.

Trong xã hội nguyên thủy, nam giới có lợi thế trong việc săn bắn, nhưng việc thu thập của nữ giới là nguồn thực phẩm chính, đồng thời cũng là nguồn tài nguyên sinh sản quan trọng. Khi bước vào nền văn minh nông nghiệp, việc canh tác cần sức mạnh và sức bền trở thành phương thức sản xuất chính, lợi thế của nam giới càng rõ rệt, xã hội phụ hệ bắt đầu hình thành.

Với sự phát triển của xã hội, từ bộ lạc đến quốc gia rồi đến việc thiết lập các chủ thể toàn cầu, chiến tranh trở thành một yếu tố cốt lõi để nam giới đạt được quyền lực áp đảo. Một nhóm nhỏ nam giới tinh hoa trở thành quý tộc, vua, nắm giữ phần lớn tư liệu sản xuất và nguồn lực sinh sản. Trong giai đoạn này, dù là truyền thống dân chủ phương Tây hay tập quyền trung ương phương Đông, việc quản lý không có mối liên hệ trực tiếp với người bình thường.

Thời đại công nghiệp, đặc biệt là sự xuất hiện của thời đại thông tin, hoạt động trí óc ngày càng trở nên quan trọng. Từ sự xuất hiện của nhiều tư tưởng tiến bộ cách đây 100 năm, bắt đầu có sự giải phóng quy mô lớn về quyền lợi và tư tưởng của toàn nhân loại. Người bình thường có thể thông qua trí tuệ và khả năng của mình, có nhiều cơ hội hơn để tham gia vào những chủ thể mà họ muốn quản lý, điều này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bình đẳng trong quản lý.

Thế giới blockchain tiếp nối một số đặc điểm của thế giới thực. Sự xuất hiện của DAO là một thí nghiệm về mô hình xã hội mới phân quyền thông qua sự phát triển công nghệ, là sự tiếp nối của việc phân quyền. Đồng thời, với tư cách là một loài mới nổi, nó sẽ lặp lại quá trình quản trị của thế giới thực, tức là những người nắm giữ nhiều tư liệu sản xuất hơn sẽ dần dần phân quyền, mỗi người bình thường đều có cơ hội để có được quyền quản trị.

Blockchain có thuộc tính tài chính và thuộc tính quản trị tự nhiên. Token không chỉ có thể nắm bắt giá trị của giao thức mà còn có thể được sử dụng cho việc bỏ phiếu quản trị. Token của một dự án blockchain đại diện cho một quyền lực, tự do và dễ lưu thông hơn cổ phần của công ty, điều này thể hiện sự giải phóng quyền lực hơn nữa, cũng là ý tưởng ban đầu khi DAO ra đời.

Mặc dù quyền lực phân tán có thể tập hợp nhiều ý tưởng hơn, tạo ra nhiều va chạm hơn, nhưng cũng làm tăng độ khó trong việc xây dựng và thực hiện các quy tắc quản trị. Tuy nhiên, nếu có thể tập hợp quyền lực phân tán lại để đạt được mục tiêu chung, sức mạnh đồng thuận này sẽ có thể tạo ra những sự kiện mang tính đột phá.

DAO theo đuổi sức mạnh tập trung này, phân tán quyền lực trong tay những người sở hữu phương tiện sản xuất, sau đó tập trung lại để hoàn thành những bước đột phá lớn, rồi lại phân tán, rồi lại tập trung, cứ như vậy lặp đi lặp lại.

Hiện tại, nghiên cứu về quản trị DAO chủ yếu tập trung vào lĩnh vực tiền điện tử, vẫn ở giai đoạn đầu và đối mặt với nhiều thách thức. Chưa đạt được bước đột phá lớn trong việc phân quyền, nhưng thí nghiệm xã hội này là một quá trình dài hạn. Từ góc độ lịch sử, mức độ mà thế hệ của chúng ta có thể phát triển DAO và cung cấp thông tin có giá trị cho thế giới thực phụ thuộc vào sự kiên trì và dũng cảm của chúng ta. Quản trị DAO không phải là một kết quả, mà là một quá trình liên tục.